Sanatta devrim var mıdır?

Gönül İşi
Devrimci etiketini taşıma erdemine sahip olmak için gereken tek şey bir alışkanlığı kırmaksa, söylenecek bir şeyi olan ve bunu söylemek için yerleşik uzlaşmaların sınırları dışına taşan her müzisyen devrimci olarak tanınacaktır. Özgünlüğü belirtmek için daha uygun onca başka sözcük varken, en alışılmış kullanımıyla bir kargaşa ve şiddet durumunu anlatan bu horultulu terimi güzel sanatla sözcüğüne yüklemeye ne gerek var?
 
Aslında, sanat tarihinde devrimci diye nitelenebilecek tek bir olgu bile bulmak güçtür. Sanat özü gereği yapıcıdır. Devrim dengenin sekteye uğramasını ima eder. Devrimden söz etmek, geçici bir kaostan söz etmek demektir. Oysa sanat kaosun tersidir. Yaşayan eserlerini, bizzat kendi varoluşunu da tehdit altına sokmadan, kendini kaosa teslim etmez.
 
Müziğin Poetikası, Igor Stravinsky (Sayfa: 17)
 
Kitaptan bir alıntı yaparak Müzikte Post-Modernizm’e gönderme yapılabilir mi? Post-Rock olgusu gerçekten var mı? Bunu tartışmak gerekir. Devrim gerçekten çok radikal bir ifade olabilir. Stravinsky yazının devamında bunun eleştirenler tarafından iyimserlik ile abartılabileceğine işaret ediyor.
Stravinsky eserleriyle kuşkusuz bir fark yarattığı, müziğe yeni bir şeyler kattığı gerçek. Buna rağmen kendisine devrimci olarak sıfatlar takılmasına kitabındaki gibi son derece karşı olduğu gözlemleniyor. Yine kitaptaki bazı satırlarında müziğin sürekli kendini yenilediğinden bahsediyor. Bu tanımı ünlü grupların parçalarını coverlarını çalmayı bir öğreti kabul edeni, cover çalmadan iyi beste yapılamayacağına değinen biriyle tartışırken kullanmıştım. Kendi içinde değişmeyen yapısını kabul eden mental bir düşünce, yani yerinde sayan bir müzik bir gün eriyip gitmeye ve kendimi tekrar etmeye mahkumdur. Stravinsky ile düşüncelerimin bir yerde kesişmesine çok sevindim. Müziğin Hildegard von Bingen‘den, JS Bach‘a, Beethoven‘dan Stravinsky‘e ve devam eden süreçte kendi içinde sürekli değişime uğradığını; ve dünyanın sonuna kadarda bu değişimin sürekli değişeceğini kabul etmek gerekir. Biz müzikle uğraşan ve müzik üzerine düşünen insanların bu olguyu kabul etmemiz gerektiğini düşünüyorum.
Bu konuyla ilgili Beatrice Ramaut Chevassus, Müzikte Postmodernlik, kitabında olayı tanımlarken şöyle bir ifade kullanıyor. Bu tüm konuyu özetleyen bir ifade: “Asıl olan inkar etmeden, üzerine yeni bir şeyler katabilme” Kitap şu elimde olmadığı için biraz doğru cümleyi kurmamış olabilirim; ama özetle yazan buydu.
Stravinsky‘nin haklı olduğuna inanıyorum. Yaratıcı ve aşırı yetenekli müzisyenlere devrimci diye bakmak yerine onların açtığı yeni yolları keyifle izlemek; ve müzikal olarak daha keyifli yorumlarda bulunmak sağlıklı olacaktır. Müzik üzerine düşünenler ve icraacılar için ise kendi içindeki duygu ve düşünceleri, müzikal olarak dışavurmaları çok daha iyi müziklerin ortaya çıkmasına neden olacaktır.
Tags: ,

İlginizi Çekebilir

Enstrümanıma Dokunma!
Amy Winehouse’un ardından

Yazar

Bize Katıl!