Bir dairenin merkezindeki nokta olduğumu hayal ediyorum. Dairenin her yerine eşit uzaklıktayım. Dairenin merkezinde olduğum için asıl önemli olan ben olmalıyım diye düşünüyorum. Ama hayır. Bir şarkı etrafımda raks etmeye başlıyor. Tüm daire boyunca… Noktayım kıpırdayamıyorum ya yerimden, kıpırdarsam muntazamlığımı kaybederim çünkü; sinirlerim bozuluyor. Öylesine sarıyor ki etrafımı ihtişamına şaşıyorum. Bir süre sonra ona yetişmek isteğimi de yitiriyorum. Sadece izliyorum inişlerini, çıkışlarını, hareketlerindeki zarifliği. Hiç etrafınızda bir şarkının raks ettiğini hissettiğiniz oldu mu? Ya da daha önemlisi hiç bir şarkının etrafınızda raks etmesine izin verdiniz mi?
İşte olay böyle başlıyor. Sadece sizin imzalayabileceğiniz basit hayali bir izin belgesiyle… Eğer izin verirseniz müzik size çok şey yapabilir. Ve çok şeyden kastım kesinlikle tamamen iyi olarak adlandırdığımız şeyler değil. Müzik sizi üzebilir, yaşamınızı alt üst edebilir, hatta bilmediğiniz alemleri keşfe çıkarabilir. İzin belgesi elinizde duruyor. Merakınız da göğüs boşluğunuzda, sağ ve sol akciğerinizin üst ortasında yerinde duramayan bir çocuk gibi beklemekte. Keşfe çıkmanın tam sırası değil de ne!
Patti Smith kimilerine göre tekdüze ama kadınsı olmayan bir sesi olan, her şarkıyı hemen hemen aynı tonda söyleyen sıradan bir müzisyendir. Onu diğerlerinden ayıran pejmürdeliğinden ileri gelen tarzıdır. Elbette yazar oluşunun, siyasi görüşünü açıkça beyan etmekten çekinmeyişinin ve Robert Mapplethorpe‘la olan ilişkisinin de farklı görünüyor olmasında katkısı var. Peki Patti aslında kimdir?
İlk albümünün ilk parçası olan Gloria asi bir attır adeta. İsa’nın onun yaptığı hatalardan değil, başkasının yaptığı hatalardan öldüğünü anlatır Patti şarkıda. İnsanlığın üzerine yıkılmış tüm ölümlerden, acılardan kurtulmak ister. Sesindeki müzikaliteyi görmemiz için The Mermaid Song‘u söyler. China Bird ise çocuğunuza uyumadan önce söyleyebileceğiniz bir ninnidir adeta.
About A Boy, Kurt Cobain için yazılmış bir çeşit ağıttır. Sonsuza kadar 27 yaşında kalacak olan küçük bir çocuğa yazılmış bir ağıt… Ölüm olgusu Patti’nin hayatının gerçeklerinden biri olmuştur. Jimi Hendrix‘in Hey Joe‘sunu da başına eklemeler yaparak yeniden seslendirmiştir.
Twelve albümü 13 şarkıdan oluşan, en sevdiğiniz içkilerden yapılmış bir çeşit kokteyl gibidir. İçkileri yapan Patti değildir. Şarkılar birçok ünlü grubun sevilen parçalarıdır. Ama içkileri karıştıran, onlara yeni bir biçim veren barmenin yeteneğini yok saymak ne haddimize!
Ve varlığıyla raks eden şarkıya gelince Because The Night, Robert için yazılmış bir parçadır. Şarkıyı yazdığında Robert’ın yanına gidip “Bak eğlenceli bir şarkı yazdım Robert, beğendin mi?” der Patti. Robert onun sürekli hüzünlü şarkılar yazmasından şikayet etmiştir yıllar yılı. İlk önce sevgilisi, sonra arkadaşı, en sonlara doğruysa hayata devam etmesi için gereken elzem şeylerden biri olan Robert’a verebileceği en nadide şeyi veren Patti, aralarındaki ilişkiyi Çoluk Çocuk‘ta bir çeşit kardeşliğe dahi benzetir. Sevgi kavramını Robert’ı kucaklayabileceği her ölçüde genişleten Patti bu konuda dünyada bulunabilecek nadide kadınlardan biridir.
Yerel bir olguyu baz alıcak olursam eğer Niyaz‘ın Beni Beni adlı parçasında “Ya niçin getirdin dost dost / Dünyaya beni beni / Dost beni beni” diyerek tanrıyla konuşur. Tanrı onun dostudur. Ve dost kavramı bir yaratıcıya atfedilebilecek en hoş kavramlardan bir tanesidir. Herkesin dünyaya gelmede bir amacı olduğu kesin. Patti’nin dostunun onu dünyaya müzik yapması için getirmiş olduğu aşikar. Peki sizin dostunuz sizi niçin dünyaya getirmiş dersiniz?
Sevgilerimle;
Yeliz KAYMAZ
